Ik ben niet dik, niet dun, niet lang, niet klein. Ik heb geen knalrood haar, draag geen opvallende kleding en praat niet keihard. Ik ben geen nerd, geen skater en ik ben niet alternatief. Ik ben een meter tachtig, heb donkerblond haar en blauwe ogen. Ik zou het midden van mainstream kunnen zijn. Een grijze muis. Ik been geen grijze muis. Ze zien mij. Altijd. Ik ga je vertellen wat er is gebeurd. Niet omdat ik hoop dat je me begrijpt, maar omdat ik hoop dat ik het zelf ga begrijpen.

Hoe ik bij dit boek kwam

Het Best of YA-segment van uitgeverij Van Goor is inmiddels niet meer weg te denken uit de wereld der (Nederlandse) Young Adult-boeken, maar een paar jaar geleden was dit fonds nog best wel nieuw. Ze gaven boeken van Mirjam Mous, Helen Vreeswijk, Veronica Roth en Suzanne Collins uit, en ook de Twilight-boeken waren Van Goor-kindjes. Maar toen werd contemporary YA een ding en bleek dat er, naast Kiera Cass en Rainbow Rowell, ook vraag was naar Nederlandstalige auteurs. Dat was het moment dat Esther Walraven (Daan & Nadia) en Buddy Tegenbosch ten tonele verschenen, en van die laatste auteur had ik nog nooit iets gelezen. Jongensboeken, dacht ik van zijn titels Pokerface en Oog om oog.  Tot ik besloot dat het ook wel eens goed is om boeken die je niet meteen leuk lijken, een kans te geven. En ik ben oprecht blij dat ik dat gedaan heb.

Waar het over gaat

Het voelt voor Jaap-Jan alsof de wereld voor hem openligt en zijn leven net op het punt staat te beginnen: hij verhuist naar een nieuwe stad, begint met een studie psychologie en doet zijn best om zijn jeugd vol pesterijen achter zich te laten. Maar dat blijkt moeilijker dan gedacht: het lukt hem niet goed om los te laten wat er allemaal met hem is gebeurd. Herinneringen aan zijn vroegere beste vriendin Vero duiken overal op, zijn nieuwe vrienden lijken soms meer over hem te weten dan JJ zelf doet en de flashbacks blijven komen. Wanneer JJ plotseling letterlijk oog in oog komt te staan met iemand die hij had gehoopt nooit meer terug te zullen zien, is loslaten misschien al geen optie meer…

Wat ik ervan vond

De laatste tijd ben ik een beetje huiverig geweest voor Nederlandstalige Young Adults: ze zijn vaak een beetje te kinderlijk, te oppervlakkig, te eenvoudig. Ik was daarom bang dat ik Oog om oog ook geen succes zou vinden, maar Tegenbosch heeft me heel aangenaam verrast met zijn schrijfstijl. Het boek leest lekker door, met korte hoofdstukken en een heel toegankelijke manier van vertellen, maar het heeft ook iets volwassens. Misschien komt het doordat JJ al toe is aan het studentenleven en dus meer naar volwassenheid neigt dan naar kind/puber-zijn, maar ik vond het echt verfrissend. De schrijfstijl maakt je nieuwsgierig, geeft echt boeiende informatie en trekt je helemaal het verhaal in en toch blijft het steeds duidelijk. Tegenbosch laat eigenlijk, net als veel buitenlandse auteurs, zien dat een YA makkelijk, maar ook echt góed geschreven kan zijn. Een memo dat andere Nederlandstalige auteurs wel wat eerder hadden mogen krijgen.

Compositie

Iets wat de volwassen schrijfstijl kenmerkt, is hoe knap de compositie van Oog om oog in elkaar zit. Tegenbosch speelt eigenlijk een soort spel met de lezer: hij weet precies hoe hij het ‘’hier is iets aan de hand’’-gevoel moet opbouwen, hoe hij cliffhangers moet inzetten voor de emotionele spanning en hoe hij met flashbackstukjes de nieuwsgierigheid kan prikkelen. De stukjes over JJ’s verleden roepen vragen op, maar zijn ook weer niet té mysterieus en geven tegelijkertijd een verhelderend en fascinerend scherp beeld van JJ’s kindertijd en de ellende die hij heeft moeten doorstaan. Ik vind het bovendien echt knap hoe de auteur erin slaagt om steeds precies genoeg informatie te geven, zodat je soms een beetje aan het lijntje wordt gehouden en nét iets minder informatie krijgt of nét iets later wordt bijgepraat dan JJ.

Psychologie

Tegenbosch is een auteur die weet wat-ie doet tijdens het schrijven: dat blijkt uit de compositie, maar ook uit de manier waarop de personages tot leven komen en hoe hij hun psychologie uitgewerkt heeft. Tijdens het lezen is er één gevoel dat overheerst: dat je de personages leert kennen, maar er toch ook eigenlijk niet echt achter komt wie ze nou zijn: steeds weer ontdek je een nieuwe kant van ze of word je geconfronteerd met andere informatie – soms zelfs tegenstrijdige. Stuk voor stuk hebben ze iets verrassends, iets kleurrijks en iets karakteristieks en dat is heel leuk. JJ zelf is misschien nog wel het meest fascinerend: de manier waarop zijn verleden invloed heeft op wie hij is, de manier waarop hij in het reine probeert te komen met zwarte bladzijden uit zijn jeugd en ook zijn weg probeert te zoeken in zijn nieuwe leven, vond ik echt goed beschreven.

Plot

Eigenlijk heeft Oog om oog heel veel toffe YA-elementen: een sterke, veelzijdige schrijfstijl, personages die goed in elkaar zitten en zich op een boeiende manier tot elkaar verhouden, en een plot die bíjna waterdicht is. Tegenbosch zorgt ervoor dat alle gebeurtenissen en ontwikkelingen impact hebben op de verhaallijn en met elke nieuwe wending wordt het spannender en op veel punten ook heftiger. Bíjna waterdicht dus, want soms duurt het voortkabbelen van het verhaal een beetje te lang en sommige dingen zijn een beetje voorspelbaar. Ook het eind deed me mijn wenkbrauwen fronsen: sommige ontknopingen waren iets té vergezocht en andere kwamen nogal uit de lucht vallen. Maar ach: de kracht van het spannende, goed geschreven verhaal is er niet minder om.

Conclusie

Oog om oog is goed geschreven, met veel ruimte voor de personagepsychologie en een behoorlijk diepgaande verhaallijn die je meer dan eens op het puntje van je stoel doet zitten. De plot is niet perfect, maar het zorgt er wel voor dat het einde een mindblowing-effect heeft en dat het nog lang in je hoofd zal blijven zitten.

Titel: Oog om oog
Auteur: Buddy Tegenbosch
Uitgeverij: Van Goor Best of YA
Verschenen: oktober 2015
Aantal bladzijden: 304
Genre: young adult contemporary
Beschikbaar als: paperback, ebook
ISBN: 9789000347599
| Goodreads | Bol.com | Auteurssite |